Jak zbudować łuparkę świdrową do drewna?

Spis treści poradnika:

1. Łuparka świdrowa WOM - co to jest?
2. Od czego zacząć budowę łuparki świdrowej?
3. Wybór zestawu bazowego łuparki świdrowej
4. Wybór napędu łuparki świdrowej
5. Montaż łuparki świdrowej
6. Obsługa łuparki świdrowej
7. Podsumowanie

Łuparka świdrowa WOM - co to jest?

Łuparka świdrowa - to urządzenie, które wykorzystuje ruch obrotowy oraz specjalną konstrukcję świdra do rozłupywania kloców drewna na mniejsze kawałki. Zbudowana jest zazwyczaj z zestawu bazowego na który składają się łożyska z wałkiem, świder o odpowiedniej średnicy oraz stół roboczy. Do napędu łuparki w zależności od przeznaczenia stosuje się silnik elektryczny z kołem pasowym lub ciągnik rolniczy poprzez wał odbioru mocy (WOM).

Czasy, w których do rąbania drewna na opał używano siekiery, powoli odchodzą do lamusa. Coraz częściej w warsztatach, ale także w gospodarstwach domowych stosuje się łuparki do drewna, czyli narzędzia ułatwiające rozłupywanie nawet dużych kawałków drewna. Odpowiednio zbudowana łuparka pomoże zaoszczędzić nam wiele pracy i czasu, a także zadbać o nasze zdrowie, bo długie godziny spędzone na rąbaniu drewna siekierą mają negatywny wpływ na nasz kręgosłup. Jeżeli ogrzewamy dom drewnem i każdej zimy poddajemy obróbce kilka lub kilkadziesiąt kubików drewna, to łuparka jest dla nas idealnym rozwiązaniem. Jeżeli wybierzemy dla siebie odpowiedni świder i silnik, a później skonstruujemy łuparkę w oparciu o starannie dobrane elementy, to otrzymamy narzędzie, dzięki któremu będziemy mogli cieszyć się długimi zimowymi wieczorami przy kominku, bez przykrych wspomnień o godzinach spędzonych na zewnątrz z bolącym kręgosłupem i z siekierą w ręku.

Poniżej przedstawiamy przystępną instrukcję, która krok po kroku pozwoli na zbudowanie łuparki świdrowej do drewna. Po zapoznaniu się z tym tekstem będą Państwo potrafili dobrać odpowiednie elementy niezbędne do budowy urządzenia.

Od czego zacząć budowę łuparki świdrowej?

Najchętniej wybieranym typem jest łuparka świdrowa i to na niej się tutaj skupimy. Pierwszym krokiem przy budowaniu naszej łuparki powinno być ścisłe określenie naszych potrzeb. Sami najlepiej wiemy, ile drewna zużywamy, jakiej średnicy kloce poddajemy obróbce i ile czasu na to poświęcamy. Wiedząc, czego dokładnie potrzebujemy, możemy przystąpić do wyboru odpowiedniego zestawu. W zależności od średnicy kloców, które poddajemy obróbce, musimy dobrać odpowiedni świder. Poniżej prezentujemy tabelkę pokazującą stosunek średnicy kloców drewnianych od wielkości świdra:

Wybór zestawu bazowego łuparki świdrowej:

Wiedząc, jakie mamy potrzeby i czym powinniśmy się kierować, możemy przystąpić do wyboru odpowiedniego zestawu, który zastosujemy przy budowie naszej łuparki do drewna. Niezależnie od tego czy budujemy łuparkę do ciągnika czy na silnik elektryczny, powinniśmy dobrać odpowiedni zestaw łożysk w zależności od warunków pracy:

Zalecamy budowę łuparki świdrowej na piaście, niekoniecznie dużej jeżeli nie będziemy łupać na wielką skalę. Mała piasta ma kilkukrotnie większą wytrzymałość od żeliwnych łożysk samonastawnych co przełoży się na niższą awaryjność i mniejsze koszty późniejszej eksploatacji.

Wybór napędu łuparki świdrowej:

Kolejną rzeczą, którą musimy wiedzieć, to fakt, że łuparki do drewna zazwyczaj zasilane są silnikiem elektrycznym albo też ciągnikiem. Jeżeli w naszym gospodarstwie domowym mamy do dyspozycji ciągnik, możemy go użyć do budowy naszej łuparki, natomiast w przypadku jego braku lepszy rozwiązaniem wydaje się użycie silnika elektrycznego.

Jeżeli wybierzemy budowę łuparki świdrowej napędzanej silnikiem elektrycznym:

Moc silnika powinniśmy dopasować do średnicy świdra, który wybraliśmy stosując się do opisanych powyżej wskazówek.

Jeżeli wybraliśmy już odpowiedni świder i silnik, pozostaje nam dobrać koła pasowe w zależności od prędkości silnika.

Nie zalecamy składania łuparki świdrowej na silniku 2800 obrotów z uwagi na wymaganą dużą średnicę koła pasowego na świder = 400 mm, w praktyce taniej wychodzi kupić nowy silnik 1400 obrotów niż inwestować w tak drogie koło, które dodatkowo zwiększy niepotrzebnie gabaryty naszej łuparki.

Przy silnikach do 5,5kw zalecanym przez nas jest zestaw składający się z silnika 1400 obrotów, dużego koła na świder o średnicy 200 mm oraz małego koła na silnik o średnicy 78 mm, przez co uzyskujemy niskim kosztem optymalną prędkość świdra = 550 obr/min.

W przypadku silników powyżej 5,5 kw lepszym rozwiązaniem będzie zastosowanie dużego koła na świder o średnicy 250 mm oraz małego koła na silnik o średnicy 98 mm, dzięki czemu również uzyskamy optymalną prędkość świdra = 550 obr/min, jednakże zapobiegnie to ślizganiu się pasków na kole silnika (przy słabszych silnikach ten problem raczej nie występuje).

Jeżeli mamy silnik o innej prędkości, powinniśmy się kierować poniższymi wzorami do obliczania przełożenia kół pasowych i doboru średnicy kół pasowych, tak aby finalnie otrzymać prędkość 550 obr/min.

Najpierw powinniśmy obliczyć przełożenie:
(PRZEŁOŻENIE) = (PRĘDKOŚĆ SILNIKA) / (PRĘDKOŚĆ DOCELOWA ŁUPARKI)

Znając średnicę małego koła i przełożenie, duże obliczymy w następujący sposób:
(DUŻE KOŁO) = (MAŁE KOŁO) * (PRZEŁOŻENIE)

Znając średnicę dużego koła i przełożenie, małe obliczymy w następujący sposób:
(MAŁE KOŁO) = (DUŻE KOŁO) / (PRZEŁOŻENIE)

Więcej informacji na temat doboru koła pasowego znajdziesz w tym artykule: 
Jak odpowiednio dobrać koło pasowe łuparki do posiadanego silnika?

Sprawdź również nasz dział z gotowymi zestawami do budowy łuparki napędzanej silnikiem elektrycznym:

Zestawy do budowy łuparki świdrowej napędzanej silnikiem elektrycznym

Jeżeli wybierzemy budowę łuparki świdrowej napędzanej przez ciągnik:

Z uwagi na dużą moc ciągnika którą mamy do dyspozycji, zalecana średnica świdra wynosi 100 mm – 170 mm z otworem na wałek co najmniej 35 mm. Jednakże jeżeli będziemy łupać tylko mniejsze kloce możemy użyć również inny świder o mniejszej średnicy.

Jeżeli łuparka zamontowana na ciągniku ma być wykorzystywana do rozłupywania tzw. „metrówek”, zalecamy wybrać zestaw bazowy oparty na dużej piaście z mocniejszym wałkiem o średnicy 40 mm.

Zobacz gotowe zestawy do budowy łuparki świdrowej do ciągnika

Jeżeli nie wiemy jeszcze, jak będzie napędzana nasza łuparka lub potrzebujemy uniwersalnego rozwiązania:

W takim przypadku zalecamy wstrzymać się z zakupem odpowiedniego zestawu, albo wybrać zestaw uniwersalny, który jest wyposażony w koło pasowe oraz wyjście na wałek przekazania mocy „WOM”  - dzięki czemu przystosowany jest zarówno do współpracy z silnikiem elektrycznym, jak również z ciągnikiem.

Należy wspomnieć, że w przypadku korzystania z napędu z ciągnika, zestawy uniwersalne są często wykorzystywane do napędzania dodatkowych urządzeń. Łączymy je wtedy paskami klinowymi i oba urządzenia pracują jednocześnie.

Zobacz Uniwersalne zestawy do budowy łuparki świdrowej do ciągnika i/lub silnika elektrycznego

Montaż łuparki świdrowej

Kiedy zaopatrzymy się już we wszystkie elementy, możemy rozpocząć montaż naszej łuparki do drewna. Jako podstawa całej konstrukcji posłuży nam oczywiście odpowiedni stół. Możemy wykonać go samemu, według załączonego poniższej rysunku, lub też użyć stołu stosowanego w innych narzędziach, na przykład z piły stołowej. Jeżeli zdecydujemy się na wykonanie go samemu, możemy dopasować go do kształtu naszej łuparki, co jest niewątpliwą zaletą tego rozwiązania.

Bardzo ważną rzeczą jest klin zabezpieczający, który należy zamontować pod odpowiednim kątem do świdra. Jego brak może zakończyć się groźnym wypadkiem lub zniszczeniem elementów łuparki.

Na jakiej wysokości powinien znajdować się świder?

Wbrew ogólnemu przekonaniu nie należy montować świdra na wysokości połowy łupanego kloca. Podczas montażu świdra do stołu, należy zamontować go poziomo, w taki sposób, aby wysokość czubka świdra znajdowała się na wysokości ok. 1/3 wysokości łupanych kloców, jednakże nie niżej niż 0,8 średnicy świdra (patrz rys.). Dzięki temu do rozłupania kloca potrzebna będzie znacznie mniejsza siła oraz zmniejszą się obciążenia działające na całą konstrukcję łuparki.

Zgodnie z zasadami BHP każdy ruchomy element urządzenia powinien być zabezpieczony odpowiednimi osłonami. W przypadku łuparki świdrowej musimy zamontować odpowiednie osłony na koła pasowe wraz z paskami klinowymi oraz na świder. Nie należy o tym zapominać, gdyż są one nieodzownym elementem łuparki i zapewniają nam bezpieczeństwo i komfort podczas pracy.

Kompletując wszystkie elementy i podłączając łuparkę, możemy przystąpić do obróbki drewna. Korzystając z silnika elektrycznego, bez problemów jesteśmy w stanie pracować w zamkniętych pomieszczeniach, co jest sporą zaletą zwłaszcza w zimie, kiedy to aura nie jest naszym sprzymierzeńcem. Jeżeli zdecydujemy się na skorzystanie z ciągnika, niewątpliwą zaletą jest mobilność łuparki i możliwość korzystania z niej bezpośrednio w lesie, z którego bierzemy drewniane kloce. Oczywiście nie potrzebujemy wtedy zasilania elektrycznego, co również należy zapisać po stronie plusów takiego rozwiązania. Korzystając z dobrodziejstw łuparki do drewna, pamiętajmy jednak o bezpieczeństwie i higienie pracy.

Obsługa łuparki świdrowej

Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej na temat bezpiecznego użytkowania łuparki świdrowej, przejdź do tego artykułu:

O czym należy pamiętać podczas łupania drewna? Obsługa łuparki i zasady bezpieczeństwa.

Podsumowanie

Chociaż dobór odpowiednich elementów i zbudowanie własnej łuparki do drewna wydaje się skomplikowany i czasochłonny, to stosując się do powyższych porad, możemy zrobić to szybko i sprawnie. Czas, który na to poświęcimy, będzie znakomitą inwestycją i zwróci się bardzo szybko, bo sama obróbka drewnianych kloców przy pomocy łuparki będzie trwać znacznie krócej, niż do tej pory. Dzięki zastosowaniu łuparki do drewna zaoszczędzimy sporo czasu i energii, którą będziemy mogli wykorzystać w dowolny sposób, na przykład spędzając czas z rodziną przy rozpalonym kominku. A przecież o to właśnie chodzi, by rozmaite narzędzia ułatwiały nam życie i pozwalały czerpać z niego jak najwięcej.